Sisimiuni ilinniartut titartaapput
Qanittukkut ilisimatuut GUX-imi Sisimiuniittumi titartaanermik workshoppertitsipput. Nuka K. Godtfredsenip ilinniartut titartaanikkut qanoq oqaluttuarsinnaanerannik ilinniartippai.
Af Nicoline Larsen
Eqqanniittumik ornissallugu nuannarisannik titartaagit. Sisimiuni GUX-imi ilinniartorpaaluit taama suliassinneqarput.
Allattarfissuup saavaniippoq titartaasartoq Nuka K. Godtfredsen ilisimatuut marluk, Frederik Fuuja Larsen Nunatta Katersugaasivianeersoq aamma Anne Mette Randrup Jørgensen Danmarkimi Nationalmuseumimeersoq peqatigalugit.
Titartaanermik workshoppertitsineq ilisimatusaatigalugu suliniummut Activating Arctic Heritage-imut, nunat marluk taakkua katersugaasiviisa suleqatigiissutigisaannut, ilaavoq. Ilisimatusarfigisaminnik ingerlatitseqqiinerminni siullermeerlutik titartakkanik misileraapput.
Ilisimatusaatigalugu suliniut kulturikkut kingornussanik misissuiviusoq
Ilisimatusaatigalugu suliniummi Activating Arctic Heritage-imi kulturikkut kingornussanik uumassuseqartut sumiiffinni nunatta kitaani Aasivissuarni-Nipisaniittuni kujataaniittunilu UNESCO-p eqqissisimatitaaniittut misissuivigineqarput.
Matumani ilisimatuut ilaatigut inuit sumiiffinnik taakkuninnga ilisimannilluarnerpaat – ukiuni 4.500-ni kingullerni maani inuusarsimasut – oqaluttuaannik, aammattaaq inuit ullumikkut tamaani inuusut oqaluttuaannik, katersuipput.
Anne Mette Randrup Jørgensen, Danmarkimi Nationalmuseumimi suliniummi ilisimatusartuunerusoq, oqaluttuarpoq: ”Nunap ilusaanik oqaluttuat soqutiginarteqaagut. Taamaattumik oqaluttuanik aallertarpugut oqaluttuallu katersorneqareersut misissuivigisarlugit.”
Titartakkat atorlugit misileraaneq
Maannamut Activating Arctic Heritage-imi ilisimatuut nunaqavissunik apersuisimapput oqaluttuanillu allattunik misissuisimallutik. Taamaattumik titartakkanik inuit nunami eqqaminniittumi misigisaannik paasiniaariaatsitut atuineq nutaajuvoq, ilisimatusartuuneq oqaluttuarpoq:
”Titartakkanik atuilerpugut allatatigut oqaluttuariaatsimit allaanerusumik qanoq atuisoqarsinnaaneranik misileraaniarluta. Titartakkammi oqaluttuarnermi atugassaqqilluinnarput. Assersuutigalugu Sisimiuni workshoppertitsinitsinni Nasaasaaq arsarnernik tunuliaqutalerlugu titartarneqarpoq. Nasaasaamik nuannarinnittumit titartagaq kusanarluinnarpoq, eqqarsalersitsivorlu nunami tamatumani sumiiffiit sorliit atorneqartarnersut.”
Nuka K. Godtfredsen isumaqarportaaq titartaaneq inuit sumiiffinnik eqqaminniittunik qanoq atuinerminnik nalinginnaasumillu eqqartorneqartartuninngarnit sumiiffinnik allanik eqqarsaatiginnilersinniarneranni periaasitsialaasoq:
“Pingaaruteqarpoq uagut ilisimatuutut paasissutissanik katersuiartuinnariarluta qimaguteqqiinnartannginnissarput,” Frederik Fuuja Larsen
”Titartakkani oqaluttuarisinnaavaat ulluinnarni inuunertik, misigisatik. Immaqaluunniit angalaarnertik, angerlarsimaffimmi misigisatik. Ulluinnarni inuunertik oqaluttuarisinnaavaat allatulli.”
Ilisimatusarnermi nunaqavissunik akuutitsinissaq pingaaruteqarpoq
GUX-imi ilinniartut titartagaat ilisimatusarfigineqarnavianngillat. Titartaanermimmi workshoppertitsineq pingaarnerpaamik tassaavoq ilisimatusaatigalugu suliniummi nunaqavissunik peqataatitsiniarfiusussaq, Frederik Fuuja Larsen Nunatta Katersugaasivianik inspektøri nassuiaavoq.
”Pingaaruteqarpoq uagut ilisimatuutut paasissutissanik katersuiartuinnariarluta qimaguteqqiinnartannginnissarput. Tamanna pissusissamisuunngimmat. Pinngitsoornata maani nunaqavissut ilaatittariaqarpavugut. Taakkumi nalunngilaat manna eqqartik qanoq oqaluttuassartaqarnersoq,” Frederik Fuuja Larsen oqarpoq.
Qanga pisimasut siunissamut aqqutissiuussipput
Activating Arctic Heritage-imit ilaatigut misissuivigineqarpoq Aasivissuit-Nipisat eqqaanni silap pissusiata allanngoriartorneranut piffissap ingerlanerani qanoq naleqqussartoqartarsimanersoq. Ilisimatuummi taakkua marluullutik erseqqissaapput oqaluttuarisaaneq qanga pisimasuinnarnut tunnganngitsoq.
”Oqaluttuarisaanermut tunngasunik suliaqaraanni suliat siunissamuttaaq tunngajuaannarput,” Anne Mette Randrup Jørgensen.
”Ilisimatuutut misissuinitsinni qanga pisimasut aallaavigalugit siunissamik eqqartuiniartarpugut. Silap pissusiata allanngoriartorneranik eqqartuitilluni pingaaruteqarpoq paasissallugu allanngoriartortoqartuaannarsimasoq. Taamaattumik allanngoriartornernut qanga qanoq naleqqussartoqartarsimaneranik misissuivugut. Paasisavut siunissami immaqa atorneqarsinnaassapput.”
Taamaattumik Activating Arctic Heritage kulturikkut kingornussat pereersunut siunissamullu tunnganerat miserratiginagu inuusuttunik isummersoqateqarniarlutik immikkut suliniuteqarpoq. Frederik Fuuja Larsenimmi oqarneratut ’inuusuttut siunissaq pillugu isumaat pingaaruteqarput. Taakkuuppummi siunissami inuusussat.’
Nuka G. Godtfredsenip ilisimatuullu GUX-imi titartaanermik workshoppertitsinermik saniatigut aamma Sisimiuni atuarfimmi Kangerlussuarmilu innuttaasunik titartaanermik workshoppertitsipput Sisimiullu Katersugaasivianni oqalugiarlutik. Oqaluttuat ilisimatuut katersorsimasaasa ilarpassui nunap assingani takutitassiami inuit oqaluttuaannik ingerlaavartumik ilanngussivigineqarsinnaasumi takusinnaavatit.
Videumi matuma qulaatungaaniittumi Nuka K. Godtfredsenip GUX-imi Sisimiuniittumi ilinniartunik titartaanermik workshoppertitsinera qanoq ingerlasimanersoq takusinnaavat.