Ingelisep sinngup-puua ilisimatuutut misissuinermini atorpaa
Ilisimatusarnikkut suleqatigiit pinngortitap kulturillu Kalaallit Nunaanni inuusuttut utoqqaallu pitsaanerusumik inuunissaannut qanoq atorneqarnissaa misissuleruttorpaat.
Allaatiginnittoq Nicoline Larsen
Inuusuttut utoqqaallu pinngortitami suliaqaqatigiinnerat inuunerinnerulernissamut iluaqutaavoq. Soorlu aalisaqatigiinneq ikumatitamiluunniit igaqatigiinneq. Tamannaa pillugu Ingelise Olesen ilisimatuutullu misissueqatai aasaq inuusuttut utoqqaallu arlallit ilagalugit aallaarsimaariartorput kinguaariit akornanni ataatsimoorussilluni suliassanik misileraallutik.
” Misissuinitsinni ukkatarineqarpoq inuusuttut utoqqaallu ataatsimoorfigisinnaasaannik– kulturi pinngortitarlu aallaavigalugit pilersitsinissaq,” Ingelise Olesen, Kalaallit Nunaanni Peqqissutsimik Ilisimatusarfimmi ilisimatuutut misissuinerni ataqatigiissaarisuusoq oqarpoq. Taamaattumik-una ilisimatuutut misissuigaangami sinngup-puua atortaraa. Aasaq kingulleq piareersaatitut inuusuttut utoqqaallu pinngortitami Eqaluit Paarlerni unnuiartormata taanna nassarpaa.
Peqqissutsimik Ilisimatusarfimmi paasiniarneqarpoq Kalaallit Nunaanni inuusuttunut utoqqarnullu peqatigiinnerit pitsaasut qanoq suliarineqarsinnaanersut. Pinngortitami ataatsimoorlutik suliaqarsinnaapput, utoqqaat kulturikkut ilisimasarpassuaminnik inuusuttunut ingerlatitseqqiiffigisinnaasaanni. Siornatigummi ilisimatuutut misissuinerni tamakkorpiaat Issittumi inuusuttunut utoqqarnullu iluaqutaasumik sunniuteqartartut takutinneqareerpoq.
Kulturikkut ilisimasat pisinnaasallu ataatsimoornikkut oqaluttuarnikkullu utoqqarniit inuusuttunut ingerlateqqinneqartarnerat kulturimi pingaaruteqartuaannarnikuuvoq, Ingelise Olesen nassuiaavoq. Kisianni inuiaqatigiit nutaat ineriartornerat ilutigalugu inuusuttorpassuit utoqqartatik qimallugit ungasissumut nuuttarput ilinniarniarlutik imaluunniit suliffittaarlutik. Kingunerisinnaavaa ilisimasat, kulturi pisinnaasallu kinguaariit akornanni unammillernartoqarsinnaalernerat.
Tamannarpiarlu pillugu Ingelise Olesenip ilisimatuutullu suleqataasa misissorpaat kinguaariit akunnerminni allatut ataatsimooqatigiinnermikkut ilisimasanik ingerlatitseqqiinertalinnik qanoq peqatigeeriaatsinik pilersitsisoqarsinnaanersoq. Inuusuttut utoqqaallu Ingelise Olesenip suleqataasalu aasarsiorfiannut peqataasut ilaqutariiunngillat siornatigulluunniit imminnut nalunngereersuunatik. Taamaakkaluartoq kinguaariit akunnerminni sukkasuumik imminnut pitsaasumik ataqatigiilerput.
”Utoqqaat inuusuttut aalisarnermik, nerpiiaanermik, ikumatitaliornermik annertuumik ilinniartippaat, inuusuttut kulturikkut ilisimasanik ingerlatitseqqiinikkut pissarsinermik misigitillugit. Akerlianillu inuusuttut nammineq ilisimasaminnik utoqqarnut ingerlatitseqqiipput. Oqarsinnaavugut illuatungeriit tamarmik imminnut tunniussueqatigiittut.”
Ingelise Olesen naapiguk suliniutaalu pillugu video allaaserisap qulaaniittup isiginnaarneratigut annertunerusumik paasisaqarlutit.
Suliniut tassaavoq Center for Folkesundhed i Grønland/Kalaallit Nunaanni Inuit Peqqinnissaannut Ilisimatusarfik (Ilisimatusarfik aamma Syddansk Universitet), Issittumi Utoqqalineq (Ilisimatusarfik aamma Københavns Universitet), kalaallillu kommunii toqqakkat akornanni suleqatigiissutigineqartoq.