2020-mi nalunaarusiami, Ilinniartitaanerup aaqqissuussaanera eqaatsoq ataqatigiittorlu -mi meeqqat atuarfiata pitsaavallaannginnera ersarissarneqarsimavoq: Meeqqat amerlavallaat atuarfik qimattarpaat inuusuttut ilinniarfiinut iserniaraanni piginnaassutsikkut piumasaqaatit inorsarfigalugit, unittoorutigalugillu ingerlariaqqinnaviissutigisarlugit.
10. klassemi naammassisartut taamaallaat 40 %-ii inuusuttut ilinniarfiinut ingerlaqqittarput, naammassinerminnit ukiup ataatsip iluani. Ilinniarnertuunngorniarfinni inuussutissarsiutinillu ilinniarfinni naammassisartut aamma amerlagisassaanngillat.
“Aaqqissuussineq ingerlanngilaq. Saaffissaqanngilatit,“ Lars Demant-Poort oqarpoq
Naatsumik oqaatigalugu, inuusuttut ilinniartitaanermik aaqqissuussamiiginnartinniarneranni ajornartorsiuteqarpoq, aamma piginnaasakippallaartarput. Sooq pissutsit taamaannerannut nassuiaataasinnaasunik adjunktit Lars Demant-Poort aamma Mitdlarak Lennert (marluullutik Ilisimatusarfimmeersut) innersuussuteqarput. Lars Demant-Poort oqarpoq:
”Nassuiaatissarpassuupput. Taakkununnga ilaavoq isorartussuseq. Kalaallit Nunaanni sisamaannarnik ilinniarnertuunngorniarfeqarmat ilinniarnertuunngorniarluni aalajangeraanni najugarisaq qimallugu aallarnissaq pisariaqartarpoq, ilaquttanit ikinngutinillu avinngarulluni. Aporfik alla tassaavoq oqaatsit. Ilinniarnertuunngorniarfinni ilinniartitsisut amerlanerpaartaat avataaneersuusarput, kalaallisut oqaaseqanngitsut.”
Mitdlarak Lennert itisiliivoq:
”Meeqqat atuarfianni kalaallisut oqaasii siullertut ilinniartitsissutaapput. Nuummi amerlanerit qallunaatut kalaallisullu oqaaseqartuupput, nunalli sinnerani Nuuk qimakkaanni qallunaat oqaasii annikitsuinnarmik ulluinnarni atugaallutik. Meeqqat atuarfianni qallunaat oqaasii sapaatip-akunneranut nalunaaquttap-akunnerini tallimani atuartitsissutaasarput, sinerissamilu danskisut atuartitsisoq danskisut oqaaseqavissuusarnani.
Tamatuma kinguneranik danskisut atuarnissaagaluaq kalaallisut ingerlanneqartarpoq. Meeqqallu atuarfiat naammassillugu ilinniagarineqarsinnaasut danskisut ingerlanneqarnerusarmata inuusuttut ilinniarfiiniinneq unammillernartortaqartarpoq.”
Piginnaasat atorluarneqanngitsut
Meeqqat atuarfianni ajornartorsiut ilinniartitsisut piginnaasamikkut inorsarnerannik peqquteqaannanngilaq, ilinniartitaanermiuna ilinniartitsisut piginnaasaannik atueriaaseq aamma pisooqataasoq. Lars Demant-Poort oqarpoq:
”Nuna tamakkerlugu qiviaraanni ilinniartitsisut piginnaasaat agguataarneqartarput ilinniarsimasuuneq ilinniarsimasuunnginnerluunniit aallaavigalugu, aamma kalaallit oqaasiinik ilinniartitsisinnaaneq aallaavigalugu. Assersuutigalugu nalusarparput matematikkimik ilinniartitsisartoq matematikkertitsisuiunersoq. Inuit ilinniagaasa suunerinik nalunaarsukkanik ulikkaarpoq, imaanngilarli ilinniarsimasartik ilinniartitsissutigisaraat. Immaqa atuarfinniipput ilinniartitsisut qulit, 1. klassemiit 10. klasse ilanngullugu atuartitsissutissat tamakkerlugit agguataarlutik atuartitsisartussat.
“Ataqatigiimmik aaqqissuussinertaa ingerlavoq, kisianni ima aallaaveqarani, ingerlalluartoqassasoq ineriartortoqassasorlu, toqqammavik unaalluni, taamatut ingerlajuaannarnikuusimaneq (ileqqutoqqagut-uku),” Mitdlarak Lennert oqarpoq
Allatut ajornartumik piginnaaneqarfiginngisani atuartitsisoqartariaqartarpoq, atuartitsinissat tamakkertariaqarmata. Piginnaasat tungaatigut unamminartorsiulissaatit, ass. tuluttoortitsisuunak tuluttoortitsisariaqalerlutit. Sooruna ilinniartitsisut suut piginnaaneqarfigineraat aaqqissuussinermi soqutigineqanngitsoq? Aaqqissuussinermi pingaartitatut soqutigisatuaarpasippoq ilinniartitsisut kalaallisut atuartitsisinnaanersut – matematikkertitsinnaanermut inuiaqatigiilerinermilu atuartitsinissaminnut piginnaasaqarnerat apeqqusiiffigineqarani.”
Mitdlarak Lennert-ip nangippaa:
”Politikkikkut anguniagaanikuuvoq amerlanerpaat meeqqat atuarfianni kalaallisut atuartitsisinnaasartuussasut. Ilinniartitsisut immikkut ilinniagaat atuartitsiffigisinnaasaat nalunaarsugaatigineqanngillat, taamaallaat oqaatsit suut atorlugit atuartitsisinnaanersut nalunaarsorneqarput.
Atuarfimmi pisortat taakkuupput atuarfimminni tamakkiisumik atuartitsinissani isumaginnittussatut akisussaasuusut. Mitdlarak Lennert oqarpoq:
”Uanga Kalaallit Nunaanni ilinniartitaanikkut allaffissornikkullu ingerlatseriaaserineqartoq tamaat ilimatusaatinni misissuiffigisimavara. Imaakkami ’taamatut ingerlajuaannarnikuuvugut…’ Ileqqutoqqat ingerlatsinermullu tunngasut aallaavigalugit, pisariaqartinneqartut pivallaarnagit, ingerlatsisoqarpoq. Ataqatigiimmik aaqqissuussinertaa ingerlavoq, ingerlalluartoqarnissaali ineriartortoqarnissaalu aallaaviginagit ingerlatseriaaseriuarsimasaq aallaavigineqarpoq.”
Ilisimatusartut uunga allaaserisannut nuannersumik oqaluttuassaqarnersut aperigakkit Mitdlarak Lennertip illarluni akivaanga ”. Ph.d.-nngorniutiminut tunngatillugu tamannarpiaq pillugu isornartorsiorneqarsimalluni – nuannersortaqarpiarnani isorisassaqarpallaartoq.” Taamaattumik ilisimatusartut saatassanik ulikkaarput.
Attavissat: Lars Demant-Poort aamma Mitdlarak Lennert
–
Una allaatigisaq Polarfrontip immikkut Arctic Hub pillugu sammisaaneerpoq. Arctic Hub aamma Polarfronten suleqatigiinneratigut saqqummersinneqarpoq.
