Science Weekimi pingaarnertut oqalugiartoq: Ilisimatusarneq soqutigilluinnakkanut tunngassuteqarpoq

Ph.d.-nngorniap Natuk Lund Olsenip, Greenland Science Weekimik ammaaqataasup, neriuutigaa, ataatsimeersuarneq siunissami ilisimatusartunngornissamut soqutiginninnermik pilersitseqataassasoq. Nammineq ilisimatusartutut alapernaassusia itertinneqarsimavoq, oqaaseq ”kalaalimernit” pillugu atuagaqarami

 

Allaatiginnittoq Inge s. Rasmussen, Assiliisoq Leif Josefsen

Una allaatigisaq, siullermik aviisi paasissutissiissut “Ilisimatusarneq tamanut” Arctic Hub-imit, Sermitsiaq.AG suleqatigalugu, pilersinneqartumi saqqummersinneqarpoq.

 

– Maani issiavugut, allanik inoqarmat uagutsinnik isumassarsisitsisimasunik.

 

Natuk Lund Olsen Katuap paarlersuani ullup-qeqqasiutissanik aallerlutik siuleriaassimasunit anillakaattoq naapikkatsigu Nuummi Greenland Science Weekimi inersuarmi najukkami nunallu tamalaat akornanni ilisimatusartoqatiminut saqqummiusseqqammersimavoq.

 

– Maannakkorpiaq kaappallaanngilanga, oqarfigaatigut.

 

Science Week ilinnut qanoq pingaaruteqartigaa?

– Pingaaruteqartorujussuuvoq. Kisianni inummi inuusuttumi imaluunniit ilisimatusartoqatimi soqutigilluinnakkamik pilersitsinissaq suli pingaaruteqarneruvoq. Ataatsimeersuarnerimmi nalinginnaasumik taamaaliorsinnaapput. Assigiinngitsutigut isumassarsianik immersoqatigiittoqartarpoq. Ilisimatusarneq soqutigilluinnakkanut alapernaassutsimullu tunngassuteqarpoq, Natuk Lund Olsen oqarpoq ilassuteqarlunilu:

 

– Taamaattumik neriuutigaara siunissami Science Weekinik ingerlatsisoqarnerani ilinniartorpassuarnik aamma meerarpassuarnik inuusuttorpassuarnillu takusalerumaartugut. Ulluni ukunani aamma tamakkuninnga pisoqarpoq, ilaatigut Sisimiuni Sarfannguanilu. Meeqqami nunagisamini ilisimatusarneq pillugu tusarnaagaqartumi immaqa ilisimatusartussamaateeqqamik naajartortoqalersinnaavoq.

 

Natuk Lund Olsenip nammineq saqqummiussaa ph.d.-nngorniutaanik qanittukkut tunniunneqartumik aallaaveqarpoq, taannalu oqaatsip ”kalaalimernit” kalaallit nerisassaataannut, piorsarsimassutsikkut kinaassutsimut inuiaqatigiinnilu allanngoriartornernut atatillugu isumaanut tunngassuteqarpoq. Tassunga ilanngullugu Kalaallit Nunaata inuiaqatigiinnik piorsaalluni maannakkorpiaq inissisimaffigisaanut.

 

Natuk Lund Olsen, Issittumi etnografiimi oqaluttuarisaanermilu Aarhus Universitetimit cand.mag.-iusoq aamma Ilisimatusarfimmi Kalaallit Nunaannilu Silap pissusianik Ilisimatusarfimmi ph.d.-nngorniaasoq, nammineq kalaalimernit qanimut misissuiffiginissaannut ukiut qulinit amerlanerusut matuma siorna isumassarsisinneqarsimavoq.

 

Allaaserisami oqaaseq

Taamani ilinniagartuunngoqqammersimavoq Nunattalu Katersugaasiviani toqqortaatinut aqutsisuulluni inuussutissallu pillugit tamakkualu qangatut atorneqartarnerannik politikerimit apeqqutip akissutissaanik nassaarniarnermi ikiuuttussaasimalluni.

 

– Apeqqut pikkunaappasikkaluarpoq, kisianni Nunatta Katersugaasivianit akissuteqartussaavugut. Taamaalillunga allaaserisami oqaaseq kalaalimineq naammattoorpara, Natuk Lund Olsen oqaluttuarpoq.

 

Allaaserisaq taamani ph.d.-nngorniamit Andreas Roepstorffimit Aarhus Universitetimeersumit allanneqarsimavoq, Natuk Lund Olsenillu taanna atuareeramiuk, atuakkat ilinniutit sammeqqilernissaanut piareersimapajaalereersimavoq, naak marlunnik kandidatiuffeqalersimanermi kingorna imminut neriorsorsimagaluarluni ilinniaqqinngisaannalluni.

 

– Isumassarsiaq taanna tiguartiffigiinnarpara. Imminut nassuerutigaara, oqaaseq taanna ukiuni 30 eqqarsaatigeqqissaarnagu atuinnartarsimagiga isumarpiaalu eqqarsaatiginngisaannarsimagiga. Imaluunniit kinaassutsimut qanoq nukittutigisumik ilisarnaataanersoq, ilisimatusartoq 1979-imi inunngortoq, oqaluttuarpoq.

 

Nangillunilu:

– Taamani nalunngilara ilisimatusaqqilissagaluaruma tamatumunnga tunngasuussasoq. Qanoq iliorlunga tamanna ingerlatissanerlugu ilisimasimanngilara. Kisianni ukiut sisamat qaangiummata ph.d.-nngorniutiga aallartippara.

 

Ph.d.-nngorniutip tunniunneqarnissaata tungaanut ukiut qulingiluat ingerlasimannerannut minnerunngitsumik pissutaavoq, Natuk Lund Olsenip ukiuni kingullerni tallimani Namminersorlutik Oqartussani immikkoortortaqarfimmut pisortaasimanera upernaarlu Nunalerinermut Siunnersuisoqatigiinnut siulittaasunngortinneqarsimanera.

Apeqqutissarpassuaqartut

Ph.d.-nngorniutini tunniukkamiullu tusagassiuutiniittartorujussuusimavoq. Tamanna eqqumaffiginnilluni toqqarsimavaa, taamaaliornermigut ph.d.-nngorniutini illersortussanngoruniuk inerniliissutimi nassuiarnissaannut tunngavilersornissaannullu sungiusarsinnaagami.

 

Ilisimatusartullu ataatsimeersuarneranni tamatuma misilinnissaanut Natuk Lund Olsen aamma periarfissarsivoq, saqqummiussaa Katuami issiavinni tungujortuni tusarnaartut akornanni apeqquterpassuarnik pilersitsimmat.

 

Ilaatigut inatsisit piorsarsimassutsimut naleqqussarneqarnissaat qanoq qulakkeerneqarsinnaanersoq, Kalaallit Nunaanni arfernik pisaqarsinnaajuaannarnissarput qanoq isumagisinnaaneripput.

 

Takornariaqarneq pillugu aamma apeqquterpaalussuaqarpoq, naak tamanna Natuk Lund Olsenip sammisaqarfigivallaarsimanngikkaluaraa.

 

Tusarnaartut ilaannit paaserusunneqarpoq, kalaallit piorsarsimassutsikkut kingornussarsiaata, inuussutissanik najukkameersunik qangatut suliarinneriaatsinut aamma tunngasuusup, katersugaasivimmi takornarianut iluaqutissatut saqqummersitaannartut inissisimalinngissaa qanoq qulakkeerneqarsinnaanersoq.

 

– Isumaqarpunga tamanna apeqqutitsialassuusoq, takornariaqarnerummi iluani aamma piorsarsimassutsip inissisimaffigineqartup ataqqineqarnissaa aamma eqqumaffigineqartariaaqarpoq, tamatuminngalu isiginiagassanngortitsivallaarnaveersarluni. Tamanna akissutissaqartinngilara, Natuk Lund Olsen oqarpoq, akerlianillu ph.d.-nngorniutimi ilaatigut kalaalimernit suunerat ullumikkullu inuussutissalerinermi inatsisit innuttaasunut qanoq isumaqarnerat oqaluttuaralugu.

 

Tassunga paasissutissiisimasut ilaannit assersuutigalugu oqaatigineqarsimavoq, kapisilimmik pujuukkamik inatsisitigut piumasaqaatit malillugit eqqiluisaarluinnartumik suliaasimasumik tamatigullu assigiimmik mamassuseqartumik pisiniarusukkaangami Brugseniliartarsimalluni imaluunniit Pisiffiliartarsimalluni.

 

– Kisianni ujartugaa tassaavoq, kapisilimmi pujuukkami pinngortitap susunniata malugisinnaanera, tamannalu ilaqutariit tamakkuninnga suliarinnissimasut apeqqutaatillugit aamma allanngorarsinnaavoq, Natuk Lund Olsen oqaluttuarpoq.

 

– Taamaattumik mamassutsimik misigisaq tamanna aamma pinngortitamut ilaaaneq, ukiuuneranilu aasarsunnitsumik nerisaqarneq, suliarinnittarfiit inatsisitigut eqqiluisaarnissakkut akuerisaasut tamakkua aqqutigalugit pissarsiarisinnaanngilat. Tamanna mamassutsimik misigisamik assingusumik pissarsissutaasanngilaq.

Assit
Qulleq Assiliisoq: Leif Josefsen
Assi 1 Assiliisoq: Leif Josefsen