Parnuna: Nunaqavissut silap pissusiata allanngoriartornera pillugu pingaaruteqarluinnartunik ilisimasaqarput

research assistant Parnuna Egede Dahl, Brown University, Ilisimatusarfik, Uummannaq, Arctic Hub, Greenland research

Uummannarmiut sermip, sarfap anorillu allanngoriartornerannik asseqanngitsumik ilisimasaqarput. Silap pissusianik ilisimatusartut naatsorsuinerminni ilanngussinnaajuaannanngisaannik ilisimasaqarput. Tamannalu Parnunap allannguivigerusuppaa.

 

Allaatiginnittoq Signe Ravn-Højgaard

 

”Akunnerup affaa qaangiuppat sikumukassaatit. Aalisartut meeqqallu snescooterit eqqaanni piareersimapput!” Ann Andreasenip, Uummannami meeqqat angerlarsimaffianni pisortaasup Parnuna Egede Dahl taama oqarfigaa. Taamaaliussaarlu.

 

Parnuna Egede Dahl, Brown Universitymi USA-miittumi ilisimatusartunut ikiortaasoq, nalunaaquttap akunnerini arlalinni Uummannap avataani sikumiinnissamut amernik atisalersorniarluni ulappuserpoq. Misissuiartortunummi ikiorti Paninnguaq Korneliussen Ilisimatusarfimmeersoq inuiaqatigiinnillu ilisimatusartoq Brigt Dale Nordlandsforskningimeersoq suleqatigalugit sikup qanoq allanngoriartorneranik Uummannallu sulluani innuttaasunut qanoq sunniuteqarneranik misissuivoq.

 

”Silap pissusiata allanngoriartorneratigut piffissaq sikup pisuffiginissaanut saappallaarfia immakkulli angallatinik angallaviginissaanut issuallaarfia sivitsoriartorpoq, tamannalu inuit inuunerminni atugaannik allannguivoq. Silap pissusiata allanngoriartorneratiguttaaq qaqugukkut sikujartulertarnera, sikusarnera sikuertarneralu siumut oqaatigiuminaallipput,” Parnuna Egede Dahl oqarpoq imalu nangilluni:

”Ilisimatusartut qaammataasiat atorlugit takusinnaavaat sikusarnera kingusilliartortoq sikuiaarnerusalersimasorlu. Ukiuunerani sikueriarluni imaq sikoqqikkajuppoq. Sikuli qanoq issutiginersoq taamalu innuttaasunit qanoq pisuffigineqarsinnaatiginersoq qaammataasianit takuneqarsinnaaneq ajorpoq. Sikup qanoq issutiginera misissuiviginiarparput.”

Innuttaasut tapersersuinerat

Ilisimatusaatigalugu suliami taama ittumi innuttaasunit tapersersorneqarnissaq Parnuna Egede Dahlip pisariaqarsoraa. Taamaattumik misissuiartortunut ikiortaasoq Paninnguaq Korneliussen Uummannap sulluaneersuusoq tamaanimiunullu attaveqarluareersoq suleqatigilerpaa. Qujamasuutigeqaalu meeqqat angerlarsimaffianni sulisut ilisimatusaatigalugu suliap pingaaruteqassusianik paasinnimmata. Taamaattuminguna aamma meeqqat maanna sikumukartut.

 

Sikumi Parnuna Egede Dahlip suleqataasalu sermimik qillerummik qilleralutik sikup issussusianik qanoq uuttuisinnaanerannik meeqqat ilinniartippaat. Meeqqammi ilisimatusartut aallareerpata namminneq sikup issussusianik uuttuisinnaasussaapput.

“Ilisimatusarnitta Uummannap sulluani innuttaasunut qanoq iluaqutaasinnaanerat eqqarsaatigisaqaarput,” Parnuna Egede Dahl

 

Taamaalillutik ilisimatusartunut paasissutisseeqataasarsinnaassapput tamannalu ilutigalugu silap pissusiata allanngoriartornera ilisimatusarnerlu pillugit ilikkagaqartassallutik. Taamaattumik ilisimatusartut meeqqat peqatigalugit najoqqutassaliorlutillu videuliorsimapput. Najoqqutassaq videulu Uummannami meeqqanut allanut sikup issussusianik qanoq uuttuisoqartarneranik nassuiaataassapput, neriuutigineqarpormi meeqqat suli amerlanerit uuttueqataasinnaalissasut.

”Ilisimatusarnitta Uummannap sulluani innuttaasunut qanoq iluaqutaasinnaanerat eqqarsaatigisaqaarput. Aamma tamaani nunaqavissut ilisimatusarluni misissuinernik qanoq pitsanngorsaaqataasinnaanerat eqqarsaatigisarparput. Taamaattumik ilisimatusarnitsinni angusavut nutsertittassavavut saqqummersinneqannginnerannilu innuttaasunut ilassuteqarusuttunut takutittassallugit”.

 

Uummannap sulluani sikup issussusianik uuttuinissaq sikukkoortartunillu apersuinissaq naammassimanngilaq. Uummannami innuttaasunik peqataatitsiniarluni Parnuna Egede Dahl suleqataalu Uummannarmiunik oqaloqateqarumallutik qimussimik sukkaniuteqataasimapput kaffisoriartitsisarsimallutillu namminnerlu kaffisoriaqqusisunut orniguttarsimallutik.

Aamma sharing circle-imik taaneqartartunik aaqqissuussillutik qaaqqusisimapput. Aaqqissuussami tamatumani inuusuttut utoqqaallu sikusarnera pillugu ilisimasaminnik ilisimatusartullu avitseqatigiipput. Oqaluttuatoqqanik siku pillugu ilisimasanik aallerfissaasunik sikukkullu angallannermut tunngatillugu siunnersuutissaqqissunik eqqartuipput, aamma erinarsuutittoqqat pinnguaatitoqqanillu sikumut tunngassutillit eqqaajortorpaat.

Ilisimatusartut nunaqavissunik isumasiuisariaqarput

”Innuttaasunit uagutsinnut erseqqissarneqartut ilagaat silap pissusiata allanngoriartorneratigut anorip sarfallu sakkortusiartornerat. Taakku oqaluttuarput kaavittuliortunik anoraasuasarnera immamilu sarfap kaavittuliortarneri akulikilligaluttuinnartut. Tamanna sikulluartannginneranik kinguneqartarpoq. Sumiiffinni assigiinngitsuni anorip sarfallu pissusiinik ilisimatuut silap pissusiata qanoq ikkumaarnissaanik ilimasaarutaannut ilanngussinissaq ajornakusoorajuppoq, uagulli ilisimatusartuusugut tamanna pikkoriffiginerulissavarput, nunaqavissummi naapertorlugit taakku sikusarneranut sunniuteqangaartarput.”

“Innuttaasunit uagutsinnut erseqqissarneqartut ilagaat silap pissusiata allanngoriartorneratigut anorip sarfallu sakkortusiartornerat,” Parnuna Egede Dahl 

 

Parnuna Egede Dahlip takusinnaavaa Uummannap sulluani allanngoriartornerit tamaanimiut oqaluttuarisartagaat silarsuaq tamakkerlugu silap pissusiata allanngoriartorneranik oqaluttuarineqartartunut naapertuuttut. Siunissarlu ungasinnerusoq eqqarsaatigalugu silap pissusiata allanngoriartornera Uummannami ulluinnarni inuunermut allannguerujussuassaaq, Parnuna Egede Dahl oqaluttuarpoq.

 

”Maani nunaqavissut allanngornernut naleqqussarneq sungiusimavaat silallu pissusiata ingerlarnganik qanganiilli ilisimaneqartunik ingerlatitseqqiisarlutik. Pinngortitamili pisartunik nutaanik ilisimasatoqqanut naapertuutinngitsunik maluginiaasarput. Silammi pissusiata allanngoriartornerata ingerlaarnernut akornusersuisarnera siunissamilu sikulluartarunnaartalernissaa sungiunniartariaqarpaat. Sikup ingerlaviginissaanut saappallaartarnera umiatsimillu angallaviginissaanut issuallaartarnera sivisusarmat aalisakkerivinni qerisunut naammattumik inissaaruttoortoqarsinnaavoq nerisassallu isumannaatsumiitikkuminaannerulersinnaallutik taamalu aamma sikumik aserortinissamik pisariaqartitsisoqarnerulersinnaalluni.”

 

Ilisimatusariaaseq sharing circle pillugu Ilisimatusarfiup najoqqutassiaa uani atuaruk

 

Assit
Qulleq Parnuna Egede Dahl
Assi 1+2 Parnuna Egede Dahl
Assi 3 Paninnguaq Korneliussen
Assi 4 Parnuna Egede Dahl